آشنایی با الکتروموتور یا موتور الکتریکی و انواع آن
الکتروموتور که موتور الکتریکی یا دینام هم به آن گفته می شود، وسیله ای است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند و به دلیل گسترده بودن کاربرد موتور الکتریکی، مدل های مختلفی طراحی و تولید شده است.
الکتروموتورها بر اساس جریان الکتریکی ورودی که دارند به 2 دسته کلی DC و AC تقسیم می شوند اما دسته سومی هم وجود دارد که به خاطر طراحی و کاربردهایی که دارند، جز دسته خاص به حساب می آیند.
الکتروموتور DC یا جریان مستقیم، از طریق جریان مستقیم برق راه اندازی می شود. اکثر الکتروموتورهای DC حرکت چرخشی دارند به جز موتورهای خطی که همان طور که از نام آن مشخص است، حرکت آن ها خطی شکل است.
مهم ترین ویژگی موتورهای DC این است که گشتاور بسیار بالایی نسبت به حجم موتور ایجاد می کنند.
ویژگی دیگر این است که چون معمولا اندازه کوچکی دارند، قابل انتقال و جابجایی هستند ولی یکی از مهم ترین عیب های این موتور ها این است که تولید جریان مستقیم یا DC بسیار سخت است و باید از مبدل ها استفاده کرد. این موتور ها با گشتاور ثابت کار می کنند و با تغییر بار اعمالی روی آن سرعت آن تغییر زیادی نمی کند.
الکتروموتورهای DC بر اساس نوع سیم پیچی که دارند به مدل های متفاوتی تقسیم می شوند.
الکتروموتور سری
در مدل سری، سیم پیچ میدان الکتریکی و روتور به صورت سری بسته شده است و جریان روتور به سیم پیچ میدان منتقل می شود که باعث ایجاد گشتاور بالا می شود.
ویژگی آن گشتاور بالا و از معایب می توان به قابل تنظیم نبودن سرعت است.
الکتروموتور موازی یا شنت
در این مدل، ارتباط میدان الکتریکی و سیم پیچ آرمیچر به شکل موازی است. موتور DC موازی، قابلیت تنظیم سرعت را دارد و می تواند آرمیچر و میدان الکتریکی را مستقل کنترل کند.
ویژگی این مدل، ثابت بودن گشتاور است.
الکتروموتور خود تحریک
به الکتروموتور خود تحریک، تحریک مستقل هم می گویند. در مدل های دیگر، تحریک هر کدام از قسمت های روتور و استاتور به قسمت دیگر وابسته است اما در مدل خود تحریک می توان به منبع های جداگانه ی ولتاژ وصل کرد که برای تحریک به هم وابسته نباشند برای همین به آن الکتروموتورخود تحریک می گویند.
موتورهای سری با مقدار گشتاور زیادی، شروع به کار می کنند و سرعت موتور آن ها به میزان تغییرات بار، بسیار وابسته است.
الکتروموتور مغناطیس دائم یا PMDC
الکتروموتور مغناطیس دائم DC (Permanent magnet DC = PMDC) موتوری با یک آهن ربای دائمی است.
برای راه اندازی موتور نیاز به یک میدان مغناطیسی است که توسط آهن ربای دائمی که درون موتور قرار دارد، ایجاد می شود.
الکتروموتور DC مرکب یا compound
این مدل با نام های الکتروموتور ترکیبی، الکتروموتور مرکب و الکتروموتور compound شناخته می شود. در مدل compound دو میدان الکتریکی موازی و سری وجود دارد. همچنین بخش های استاتور و روتور را می توان از طریق سیم پیچی ترکیبی سری و موازی به یکدیگر متصل کرد.
به دلیل اتصال سری، گشتاور بهتری برای شروع کار دارد و با اتصال موازی، تنظیم و کنترل بهتر سرعت امکان پذیر می شود.
الکتروموتور compound نقصانی
در این مدل، میدان الکتریکی سیم پیچ موازی باعث ضعیف شدن میدان سیم پیچ سری می شود.
الکتروموتور compound اضافی
بر عکس مدل قبل، میدان الکتریکی سیم پیچ موازی عاملی برای تقویت میدان سیم پیچی سری است.
الکتروموتور جریان متناوب یا AC و انواع آن
الکتروموتور AC هم مثل موتور DC تشکیل شده از 2 قسمت اصلی استاتور و روتور است که استاتور بخش ثابت و روتور بخش متحرک است و میدان مغناطیسی، باعث حرکت آن می شود.
موتور AC هم تک فاز و هم سه فاز طراحی می شوند و چون طراحی ساده تری نسبت به موتور DC دارند، نگهداری و تعمیر آن نیز راحت تر است و باعث شده است که در صنعت کاربرد بیشتری داشته باشند.
از تفاوت های موتور تک فاز و سه فاز این است که سه فاز، قدرت بیشتری دارد.
تنها ایراد موتور AC این است که کمی کار با آن سخت است و برای کنترل میزان سرعت و نیروی گشتاور، باید اطلاعاتی در مورد نحوه طراحی آن داشته باشیم.
الکتروموتور سنکرون
در الکتروموتورهای سنکرون، استاتور جریانی را تولید می کند و با سرعت ثابت بر اساس فرکانس AC می چرخد و روتور هم با همان سرعت شروع به چرخش می کند؛ یعنی هیچ اختلافی بین سرعت جریان استاتور و روتور وجود ندارد.
موتورهای سنکرون یا همگام عموما با منبع تغذیه سه فاز کار می کنند.
الکتروموتور آسنکرون یا القایی
در الکتروموتورهای آسنکرون یا غیر همزمان با جریان الکتریکی در بخش استاتور، میدان مغناطیسی دورانی با قطب های هم نام و غیر هم نام تولید می شود و این کار باعث حرکت چرخشی روتور با سرعت کمتری نسبت به استاتور می شود.
در الکتروموتورهای آسنکرون چون میدان مغناطیسی باعث ایجاد جریان القایی می شود، به آن موتور القایی هم می گویند.
همچنین چون عملکرد موتورهای القایی شبیه ترانسفورماتور است، به آن ها ترانسفورماتور دوار هم می گویند؛ چون استاتور شبیه به سیم پیچ اولیه و روتور شبیه به سیم پیچ ثانویه ترانس است.
از ویژگی های موتور آسنکرون می توان به طراحی ساده نسبت به موتور DC، قدرت بالا، عملکرد پایدار، هزینه نگهداری کم، عدم نیاز به جاروبک ها، اتصال آسان و کامل به یک منبع برق AC تک فاز و سه فاز اشاره کرد.
موتور سه فاز القایی نسبت به تک فاز آن، ارزان تر و تعمیر و نگهداری آسان تری دارد، برای همین بیشتر از سه فاز القایی استفاده می شود.
از نظر تعداد زغال ها در الکتروموتورها بستگی به کلاف های موتور ما دارد که اگر از نوع چهارقطب باشد ما در الکتروموتور چهار زغال داریم و اگر الکتروموتور ما از نوع دو قطب باشد طبیعتاً دو زغال در الکتروموتور ما وجود خواهد داشت.
جاروبک یا زغال وظیفه انتقال جریان الکتریکی بین قسمت ثابت و قسمت چرخان را دارد که از این طریق برق به قسمت چرخان موتور منتقل می شود.
انواع موتور آسنکرون تک فاز
در موتورهای القایی تک فاز، میدان مغناطیسی که در ابتدا تولید می شود از نوع دورانی نیست و برای تولید میدان مغناطیسی گردان باید اختلاف فاز وجود داشته باشد.
یعنی خود راه انداز نیست و موقع راه اندازی و شروع به کار موتور، به قطعه دیگری هم نیاز است.
در ادامه به مواردی که باعث راه اندازی موتور می شود، اشاره می کنیم.
با سیم پیچ راه انداز
در این مدل موتورها علاوه بر سیم پیچ اصلی، استاتور دارای سیم پیچ دیگری به نام سیم پیچ کمکی یا سیم پیچ راه انداز است.
با استارت خازنی یا خازن موقت
در این مدل موتور، یک سیم پیچ کمکی سری شده با یک خازن قرار دارد که برای راه اندازی موتور از خازن برای ایجاد اختلاف فاز بین سیم پیچ اصلی و سیم پیچ کمکی استفاده می شود.
وقتی سرعت موتور به 75% سرعت نامی برسد، سیم پیچ کمکی از مدار خارج می شود و موتور به کار خود ادامه می دهد.
با استارت خازنی و خازن دائم کار (روش دو خازن)
این روش ترکیبی از خازن موقت و خازن دائم است. به این صورت که در لحظه استارت موتور، هر دو خازن در مدار وجود دارند و موتور گشتاور بالایی موقع راه اندازی دارد.
پس از رسیدن به سرعت مورد نظر، جریان سیم پیچ با خازن موقت قطع می شود اما جریان سیم پیچ با خازن دائم متصل خواهد بود.
قطب چاک دار یا قطب سایه دار
موتور القایی قطب چاک دار به موتوری می گویند که روی استاتور، قطب های برجسته ای باید که شیار دارند و چند حلقه سیم رسانا در آن شیار قرار گرفته باشد تا خاصیت القایی داشته باشند.
ویژگی اصلی این موتورها ساده بودن طراحی آن است اما گشتاور راه اندازی این موتورها کم است و در توان های کمتر از ۱۵۰ وات ساخته می شوند.
با فاز شکسته
الکتروموتور فاز شکسته دارای دو سیم پیچ است که یکی برای استارت و دیگری سیم پیچ اصلی است.
برای بوجود آوردن مقاومت بیشتر در سیم پیچ استارت از سیم نازکتر و با تعداد دور کمتری نسبت به سیم پیچ اصلی استفاده می شود.
ضخیم بودن سیم پیچ اصلی به این دلیل است که الکتروموتور را همیشه درحالت چرخش نگه دارد.
انواع موتور آسنکرون سه فاز
برای موتور آسنکرون سه فاز، می توان به مدل های قفس سنجابی و روتور سیم پیچی شده اشاره کرد.
الکتروموتور آسنکرون قفس سنجابی
روتور داخل موتور شبیه قفس سنجاب است برای همین به موتور قفس سنجابی معروف است.
روتور استوانه ای از ورقه هایی با فلز رسانا مثل آلومینیوم یا مس درست شده است و از رایج ترین موتورهای القایی سه فاز است.
وقتی جریان AC از طریق سیم پیچ های استاتور عبور می کند، میدان مغناطیسی چرخشی به وجود می آید. این میدان باعث ایجاد جریانی در سیم پیچ روتور می شود تا بتواند میدان مغناطیسی مخصوصی تولید کند.
الکتروموتور آسنکرون روتور سیم پیچی شده
الکتروموتورهای قفسه سنجابی در لحظه‌ی استارت جریان برق زیادی می گیرند و گشتاور شروع کمی دارند، برای همین الکتروموتورهای روتور سیم پیچی شده تولید شدند.
این الکتروموتور مدل خاصی از موتور القایی AC سه فاز است که با اتصال مقاومتی بیرونی به مدار روتور، راه اندازی با گشتاور بالایی دارند.
در الکتروموتورهای روتور سیم پیچی شده میله را در روتور حذف کرده و به جای آن روتور را سیم پیچی می کنند. با این کار می توان مقاومت در مسیر سیم پیچ قرار داد و با کمک آن، مقاومت روتور را کم و زیاد کرد و جریان الکتروموتور را تغییر داد.
الکتروموتورهای خاص
این دسته از الکتروموتورها معمولا برای کارهای خاصی طراحی شده اند، به همین دلیل به آن ها الکتروموتور خاص می گویند.
در ابتدا دو الکتروموتور پر کاربرد یعنی سروو موتور و استپر موتور را بررسی می کنیم و در ادامه به معرفی سایر الکتروموتورهای خاص می پردازیم.
استپر موتور یا موتور پله ای - Stepper motor
استپر موتور، یک موتور DC بدون جاروبک است که یک دور کامل چرخش روتور را به تعدادی استپ (مرحله) یا پله تقسیم می کند، برای همین به آن موتور پله ای هم می گویند.
استپر موتور با هر پالس الکتریکی که دریافت می کند، روتور را تا زاویه ای مشخص حرکت می دهد. به کوچک ترین میزان چرخش و تغییر زاویه ی قابل کنترل در استپر موتورها، گام گفته می شود که از فاکتورهای مهم برای انتخاب استپر موتور است.
تغییرات موجود در سطح ولتاژ یک مدار را پالس الکتریکی می گویند.
استپر موتورها معمولا سرعت نسبتا پایینی بین 200 تا 300 دور در دقیقه دارند اما تا سرعت 2000 دور در دقیقه هم طراحی و تولید کرده اند.
استپر موتور مغناطیس متغیر
ساده ترین نوع استپر موتور است که روتور آن خاصیت مغناطیس شونده دارد.
با وارد کردن ولتاژ DC به سیم پیچ های استاتور، استپرهای روتور با حرکت به سمت قطب مغناطیسی ایجاد شده، باعث چرخش موتور می شوند.
استپر موتور مغناطیس دائم
این مدل روتوری با آهن ربای دائمی دارد و برای تجهیزاتی با سرعت پایین، گشتاور بالا و گام بالا مانند 45 یا 90 درجه استفاده می شود.
استپر موتور هیبرید
این استپر موتور ترکیبی از 2 مدل بالا است و به این صورت است که مرکز روتور قطب S و استپ های روتور قطب N است. استپر موتور های هیبریدی دارای 3 درجه استاندارد 0.9 و 1.8 و 3.6 درجه هستند.
بیشتر بدانید ⇐ استپر موتور یا موتور پله ای چیست؟
سروو موتور - Servo motor
سروو موتورها، امکان ایجاد تغییراتی با دقت بالا در موقعیت، جهت و سرعت را دارند.
عملکرد این الکتروموتورها به 2 شکل چرخشی یا دورانی و خطی یا مستقیم است و به صورت سه فاز با منبع تغذیه AC و DC کار می کنند.
در سایر موتورها وقتی دستور یا فرمانی اجرا می کنند نمی توانیم از درستی اجرا، اطمینان پیدا کنیم اما در سروو موتور این قابلیت وجود دارد که به اطلاعات خروجی دسترسی داشته باشیم و همین ویژگی باعث محبوبیت سروو موتور شده است.
اشاره به مهم ترین مزیت های سروو موتورها نسبت به استپر موتورها:
- سروو موتورها در خروجی موتور دارای فیدبک هستند که باعث می شود کنترل بهتر موتور می شود.
- سرعت سروو موتورها بیشتر از استپر موتورها است و با وجود سرعت بیشتر، حرکت و چرخش آن ها، نرم و بی صدا است.
- سروو موتورها می توانند در سرعت های بالا، با گشتاور کامل کار کنند اما در استپر موتورها با افزایش سرعت، گشتاور کم می شود.
الکتروموتور یونیورسال - Universal motor
الکتروموتور یونیورسال به صورت تک فاز است و هم با جریان AC و هم جریان DC کار می کند و به همین دلیل از پرکاربردترین موتورهای الکتریکی هستند.
الکتروموتور یونیورسال، موتوری خود تحریک با سیم پیچ سری است یعنی سیم پیچ استاتور با سیم پیچ روتور به شکل سری وصل شده اند.
موتور یونیورسال از نظر ساختاری مشابه موتورهای DC است اما با تغییراتی می توان آن را به منبع جریان AC هم متصل کرد.
الکتروموتور رلوکتانسی - Reluctance motor
روتور و استاتور دارای شیار و برجستگی هایی هستند که سیم پیچی ها روی آن ها قرار می گیرد.
الکتروموتور رلوکتانسی از موتورهای سنکرون و آهن ربای غیردائم است که به آن ها موتور مقاومت مغناطیسی هم می گویند.
دو نوع موتور رلوکتانسی داریم که موتور رلوکتانسی سوئیچ (SRM) و موتور رلوکتانسی سنکرون (SynRM) هستند.
سیم پیچ موتورهای رلوکتانسی سوئیچ، متمرکز است اما در موتورهای رلوکتانسی سنکرون، دارای سیم پیچ های توزیع شده هستند.
موتور رلوکتانسی سنکرون موج گشتاور کمتری نسبت به موتور رلوکتانسی سوئیچ دارد که باعث می شود صدای کمتری داشته باشد.
همچنین موتورهای رلوکتانسی سنکرون بازده بیشتری نسبت به موتورهای رلوکتانسی سوئیچ شده دارند.
الکتروموتور ریپالسیونی - Repulsion motor
سیم پیچ استاتور موتور ریپالسیونی شبیه موتور القایی تک فاز است که به جریان الکتریکی متناوب وصل می شود و روتور هم شبیه موتور جریان مستقیم است.
اساس کار این موتورها بر اساس دافعه ی مغناطیسی است و برای همین به آن ها موتور دفعی هم می گویند.
از ویژگی این موتور می توان به قابل تغییرات و بازه گسترده برای تنظیم سرعت اشاره کرد.
الکتروموتور دالاندر - Dahlander motor
ساختار موتور دالاندر مشابه موتور قفس سنجابی است اما تفاوت در قسمت سیم پیچ های استاتور است.
در موتور دالاندر سیم پیچ های استاتور به هم متصل می شوند تا بتوانیم موتور 2 سرعته که معمولا سرعت یکی، دو برابر دیگری است به دست آوریم در حالی که سایر الکتروموتورها تک سرعته هستند.
تغییر سرعت موتور دالاندر بر اساس تغییر قطب ها انجام می شود و هر چه تعداد قطب ها کمتر باشد، سرعت چرخش بیشتری دارد. مثلا در فرکانس ۵۰ هرتز 2 قطب، سرعت آن ۳۰۰۰ دور است و 50 هرتز 12 قطب، با سرعت 500 دور می چرخد.
از دیگر ویژگی های موتور دالاندر این است که تغییر و کنترل سرعت با روشی بدون تلفات و از طریق تغییر تعداد قطب ها انجام می شود. چون در موتور دالاندر با توجه به سیم پیچی استاتور، از تمام ظرفیت موتور استفاده می شود اما در دیگر موتورها نیمی از سیم پیچ های استاتور مورد استفاده قرار می گیرند.
الکتروموتور خطی - Linear motor
در سایر الکتروموتورها، استاتور و روتور به شکل دایره ای هستند اما در الکتروموتور خطی، استاتور و روتور آن به شکل خطی و مستطیلی است و نام گذاری آن هم به همین دلیل است.
در این الکتروموتورها نیروی مغناطیسی بصورت خطی و در طول استاتور به وجود می آید که به استاتور ، قسمت اولیه و به روتور ، قسمت ثانویه می گویند.
الکتروموتور خطی سنکرون
استاتور الکتروموتور سنکرون خطی جریان متناوب، دارای سیم پیچ سه فاز است و بر اساس شکل به دو دسته تخت و لوله ای تقسیم می شوند.
در موتور خطی لوله ای، استاتور به شکل استوانه و آهن رباها و سیم پیچ بصورت حلقوی می باشند.
در موتور خطی تخت، استاتور و روتور بصورت موازی و به شکل مکعب مستطیل هستند.
در الکتروموتور سنکرون خطی، سرعت چرخش روتور با سرعت میدان مغناطیسی برابر است و دارای یک آهن ربای خطی دائم کار می باشد.
برای ویژگی این موتورها می توان به نیروی الکترومغناطیس بالا، تلفات کم و زمان راه اندازی بسیار سریع اشاره کنیم.
الکتروموتور خطی القایی
از لحاظ ساختاری مشابه خطی سنکرون است و تفاوت آن ها مثل تفاوت موتور سنکرون و آسنکرون در سرعت چرخش استاتور و روتور نسبت با یکدیگر است.
الکتروموتور هیسترزیس - Hysteresis motor
در این مدل استاتور یک میدان مغناطیسی چرخشی ایجاد می کند که باعث کاهش تلفات موتور و افزایش راندمان آن می شود و روتور آن استوانه ای از جنس مواد مغناطیسی و بدون سیم پیچ است.
عملکرد موتور هیسترزیس، براساس گشتاور هیسترزیس است.
هیسترزیس یا پسماند یعنی مشخص کردن و نمایش وضعیت فعلی یک سیستم نسبت به حالت قبلی سیستم.
الکتروموتور بدون جاروبک DC
موتورهای DC بدون جاروبک (BLDC = Brushless DC Motor) نوعی از موتورهای سنکرون هستند؛ یعنی میدان مغناطیسی در روتور و استاتور با یک فرکانس ایجاد می شود.
ویژگی آن ها این است که الکتروموتورهای DC بدون جاروبک، لغزش بسیار کمتری نسبت موتورهای القایی دارند.
جریان ورودی این مدل موتور، DC است اما برای به حرکت درآوردن موتور، توسط اینورتر به AC تبدیل می شود که سنسورها خروجی اینورتر را کنترل می کنند.
موتورهای BLDC در انواع تک فاز، دو فاز و سه فاز طراحی می شوند که استاتور هم متناسب با آن، دارای همان تعداد سیم پیچ است و مدل سه فاز، پرکاربردترین است.
موتور اسپیندل - Spindle motor
موتور اسپیندل یا اسپیندل موتور توانایی تولید حرکت چرخشی با دور بسیار بالا دارد و با تغییرات مقدار بار روی شافت خروجی، سرعت گردش موتور تغییر نمی کند.
اسپیندل موتورها با اسم موتورهای دور بالا هم شناخته می شوند چون این موتورها می توانند سرعت های 6 هزار دور بر دقیقه، 12 هزار دور بر دقیقه و حتی سرعت های بالاتر را ایجاد کنند.
نکته مهمی که در مورد این موتورها باید توجه شود این است که اگر موتورهای اسپیندل با دور و فرکانس پایین کار کنند، می سوزند.
اگر بخواهیم اسپیندل موتور را دسته بندی کنیم می توان گفت که جز الکتروموتورهای سنکرون هستند چون سرعت چرخش روتور و استاتور با هم برابر و یکسان است اما به دلیل ساختار متفاوت نسبت به بقیه الکتروموتورها، باعث شده است که جز دسته بندی الکتروموتورها حساب نشود.
دلیل دیگری که باعث می شود کمتر به عنوان الکتروموتور شناخته شود، کاربردهای محدود و خاص آن ها است، مثلا عمده کاربردی که می توان برای آن ها گفت استفاده در قسمت برش دستگاه های CNC است.
اسپیندل موتور انواع مختلفی با ویژگی های متفاوتی دارد که توصیه می شود مقاله اسپیندل موتور چیست را مطالعه نمایید.
اجزا الکتروموتور
الکتروموتورها دارای یکسری اجزا اصلی و کلیدی هستند. البته، بسته به نوع، اجزای الکتروموتور می تواند متفاوت باشد.
در ادامه به بررسی اجزا تشکیل دهنده کلی الکتروموتورها پرداخته می شود:
استاتور
استاتور ها یکی از اجزای مهم و ثابت در الکتروموتور ها هستند و از یکسری سیم پیچ ها تشکیل شدند. این سیم پیچ ها با عبور جریان الکتریکی، یک میدان مغناطیسی ایجاد می کنند که باعث می شود روتور شروع به حرکت کند.
روتور
روتور مهم ترین بخش متحرک در الکتروموتور است که در درون استاتور قرار دارد و با میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط استاتور، شروع به چرخیدن می کند. مهم ترین وظیفه روتور این است که نیروی مکانیکی برای چرخاندن شافت را تامین کند.
سیم پیچ ها
الکتروموتور ها دارای یکسری سیم پیچ ها هستند که به دور یک قسمت نگهدارنده محکم و مغناطیسی پیچیده می شوند. این کار به آنها کمک می کند تا هنگام کارکردن جریان برق، قطب های مغناطیسی را تشکیل بدهند.
بلبرینگ ها
بلبرینگ ها نیز بخش دیگری در الکتروموتور ها هستند که برای چرخش شافت و کاهش اصطکاک بین قطعات الکتروموتور استفاده می شوند. محل قرارگیری بلبرینگ ها نیز در درون محفظه الکتروموتور است.
فریم الکتروموتور
فریم یا بدنه الکتروموتور شامل پوسته ای است که از اجزای داخلی موتور حفاظت می‌کند. این بخش در اصل، وظیفه ایجاد استحکام و محافظت از موتور در برابر عوامل محیطی را بر عهده دارد.
کموتاتور
کموتاتور یا کمیوتاتور، در اصل مکانیزمی است که برای تعویض ورودی در موتور های الکتریکی DC استفاده می شود. کموتاتور در اصل یک بخش اختصاصی در الکتروموتور های DC به شمار می آید.
این بخش در واقع یک قطعه گردان است که به آرمیچر متصل است و جریان الکتریکی را در سیم پیج ها تغییر می‌دهد. هدف و وظیفه این بخش در الکتروموتور، ایجاد گشتاور ثابت است.
براش ها
براش ها قطعاتی از جنس کربن هستند که بر روی کموتاتور تاثیر می گذارند و وظیفه انتقال جریان الکتریکی را بر عهده دارند.
خازن
در بعضی از موتور های AC، مثل موتور های تک فاز، از خازن ها برای بهبود عملکرد و ایجاد گشتاور مورد نیاز استفاده می شود. این بخش در موتور های الکتریکی DC یافت نمی شود و تنها در برخی از موتور های AC از خازن استفاده می کنند.
نحوه عملکرد الکتروموتور
تا اینجای کار، با انواع الکتروموتور و اجزای تشکیل دهنده آنها آشنا شدید. در ادامه قصد داریم به بررسی نحوه عملکرد الکتروموتور یا دینام بپردازیم تا درک بهتری از این موتور الکتریکی پیدا کنیم.
در ابتدا و برای شروع کار الکتروموتور، نیاز است که یک میدان مغناطیسی ایجاد شود. در موتورهای AC، جریان متناوب از طریق سیم پیچ های استاتور عبور کرده و یک میدان مغناطیسی دوار ایجاد می کند. در حالیکه در موتور های DC، جریان مستقیم از طریق سیم پیچ های موجود در استاتور عبور کرده و یک میدان مغناطیسی ثابت ایجاد می کند.
بعد از آن، میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط استاتور بر روتور تاثیر می گذارد و باعث چرخش روتور می شود. پس از این فرآیند ها، حالا نوبت به تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی می رسد که این کار از طریق تعامل بین میدان های مغناطیسی ایجاد می شود.
در ویدیو زیر، نحوه عملکرد الکتروموتور به خوبی بیان شده است:
بیشتر بدانید ⇐ آشنایی با اجزای تشکیل دهنده الکتروموتور
کاربرد و موارد استفاده از الکتروموتور
همانطور که حدس می زنید، الکتروموتور در اکثر صنایع به عنوان یک منبع انرژی مورد استفاده قرار می گیرد. در کل، در اکثر جاهایی که نیاز به تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی باشد، الکتروموتورها میتوانند مورد استفاده قرار بگیرند.
در ادامه به بررسی برخی از مهم ترین کاربرد ها و موارد استفاده از الکتروموتورها اشاره می شود.
- یکی از کاربرد های دینام یا الکتروموتور، در استفاده های روزمره و لوازم خانگی است. دستگاه هایی مثل کولر، یخچال، ماشین لباسشویی، جاروبرقی و ... برای شروع عملکرد خودشان به یک منبع نیرو مثل الکتروموتور نیاز دارند.
- در صنایع و کارخانجات نیز از الکتروموتور ها برای به حرکت در آوردن ماشین آلات صنعتی استفاده می شود.
- از دیگر موارد استفاده از الکتروموتورها، در یکسری سیستم های حمل و نقل عمومی مثل قطار هاست. الکتروموتور در این سیستم ها باعث به حرکت در آمدن وسایل نقلیه می شود.
- کاربرد دیگر دینام یا موتور الکتریکی، در صنایع خودروسازی است. این الکتروموتور ها در خودروهای برقی و هیبریدی کمک می کنند که چرخ ها به حرکت در بیایند. همچنین، در یکسری دیگر از قسمت های خودرو مثل پمپ های سوخت و سیستم های تهویه نیز کاربرد دارند.
بیشتر بخوانید: بررسی کاربرد الکتروموتورها در صنایع مختلف
نکات خرید الکتروموتور
به دلیل تنوع زیادی که در انواع و کاربرد های الکتروموتور وجود دارد، خرید الکتروموتور مناسب و کاربردی، نیاز به دقت و بررسی زیادی دارد.
یکی از مهم ترین نکاتی که هنگام خرید الکتروموتور باید به آن دقت شود، نوع الکتروموتوری است که قصد خرید آن را دارید.
مثلا الکتروموتور های DC به دلیل اندازه کوچکی که دارند، معمولا برای کاربرد های روزمره و ساده ای که به تنظیم سرعت کمتری نیاز دارد استفاده می شوند، در حالیکه موتور های الکتریکی AC معمولا در کاربرد هایی که نیازمند گشتاور و دقت بالایی هستند مورد استفاده قرار می گیرند. پس هنگام خرید الکتروموتور، حتما باید این موارد را در نظر بگیرید.
مورد مهم دیگر، توان و قدرت الکتروموتور و میزان گشتاور و سرعت مورد نیاز است که در خرید الکتروموتور باید به آن توجه شود.
مجموعه شهباز موتور با سالها سابقه در زمینه فروش انواع کالاهای صنعتی، اینجاست تا شما را در انتخاب و خرید بهترین الکتروموتور متناسب با نیازتان یاری کند.
معرفی برترین برندهای الکتروموتور
تا اینجا با انواع الکتروموتورها و این که باید به چه نکاتی توجه کرد، آشنا شده ایم اما باید برندهای معتبر و با کیفیت را بشناسیم تا موقع خرید الکتروموتور، انتخاب مناسبی داشته باشیم.
در بین برندهای مختلف الکتروموتور ایرانی، برندهای موتوژن، الکتروژن و جمکو جز بهترین و با کیفیت ترین ها هستند.
الکتروژن و موتوژن برندهای قدیمی و معتبری هستند به همین دلیل فروش این 2 برند، بسیار بیشتر از سایر برندها است.
در میان برندهای پرشمار الکتروموتور خارجی می توان به ABB، وِگ (WEG)، زیمنس، وم (WEM)، گوانگلو و ایده آل اشاره کرد که البته برند گوانگلو و ایده آل، الکتروموتور چینی هستند.
الان که با برترین برندهای تولید کننده الکتروموتور آشنا شدیم بهتر است با محصولات تولیدی آن ها نیز آشنا شویم.
| برندهای ایرانی | ||
| الکتروموتور موتوژن | الکتروموتور الکتروژن | الکتروموتور جمکو |
| القایی تک فاز، القایی سه فاز، ضد انفجار، توان بالا (تا 1 مگاوات) و مشعلی | القایی تک فاز، القایی سه فاز، خنک کننده، داکت اسپلیت و مشعلی | القایی سه فاز، ضد انفجار، سفارشی |
| برندهای خارجی | ||||
|---|---|---|---|---|
| الکتروموتور ABB (فنلاند) | الکتروموتور زیمنس (آلمان) | الکتروموتور وم VEM (آلمان) | الکتروموتور گوانگلو (چینی) | الکتروموتور ایمپکس (چینی) |
| القایی تک فاز، القایی سه فاز، ضد انفجار، دریایی، دالاندر | القایی تک فاز، القایی سه فاز، ضد انفجار، دریایی، دالاندر، ولتاژ پایین، ولتاژ بالا، توان بالا (تا 100 مگاوات) | القایی سه فاز، ضد انفجار، دالاندر، ولتاژ پایین، ولتاژ بالا | القایی تک فاز، القایی سه فاز | القایی تک فاز، القایی سه فاز، مدل های خاص و سفارشی |
بیشتر بدانید ⇐ موتوژن بهتره یا الکتروژن؟
در این مقاله سعی شد تا انواع الکتروموتور یا دینام را دسته بندی کنیم و در مورد آن ها توضیحاتی را ارائه دهیم.
شناخت انواع الکتروموتورها به این دلیل مهم است که باید بدانیم چه مدل هایی با چه ویژگی هایی وجود دارند تا برای خرید انواع دینام صنعتی بهترین انتخاب را داشته باشیم.
در پایان چون انتخاب الکتروموتور به دانش فنی بالایی نیاز دارد، اگر به راهنمایی و مشاوره نیاز داشتید می توانید با کارشناسان فروش شهباز موتور ارتباط برقرار نمایید.
اگر در رابطه با این مقاله سوالی دارید، می توانید از طریق کامنت برای ما ارسال کنید. کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخگوی شما عزیزان خواهند بود.